Trading denildiğinde çoğu kişinin aklına hızlı kararlar, anlık al-sat hamleleri ve sürekli ekran başında olma hali gelir. Oysa uzun vadede başarılı olan traderlara bakıldığında öne çıkan en önemli özelliklerden birinin “sabırlı olmaları” olduğu görülür. Sabretmek, belki de yatırım dünyasında en az konuşulan ama en kritik beceridir.
Jesse Livermore’dan Mark Minervini’ye, Paul Tudor Jones’tan Ray Dalio’ya kadar pek çok efsane piyasa oyuncusu, kazanan ile kaybedeni ayıran temel unsurun “sabır” olduğunu vurgulamıştır.
Peki “sabır” neden bu kadar önemli?
Finansal piyasalar durağan değildir, fiyatlar sürekli dalgalanır. Fiyatlar bazen adeta lunaparktaki bir roller coaster gibidir. İşte tam da bu dalgalanmalar sırasında panikleyen, erken çıkış yapan veya aceleyle pozisyon açan trader büyük hatalar yapar. Piyasada hatanın bedeliyse direk cüzdanınıza yansır. Sabırlı trader:
- İşleme girmek için doğru zamanı bekler,
- Pozisyonunu erkenden kapatmaz,
- Stratejisine sadık kalır.
Kısacası sabır, hem girişte hem de çıkışta tradera rehberlik eden görünmez bir silahtır.
Paul Tudor Jones’un “Piyasada en çok kazandıran şey, çoğu zaman hiçbir şey yapmamaktır.” sözü sabretmenin neden kritik bir olgu olduğunu net bir biçimde özetler.
Şimdi beraber düşünelim. Örneğin bir hissede güçlü bir yükseliş trendi var. Ancak sonrasında günler geçiyor ve fiyatta bir kıpırdanma yok. Sabırsız trader birkaç gün boyunca fiyatın yatay gitmesine dayanamayarak işlemini kapatıyor. Ertesi günse hisse %10 yukarı fırlıyor. Bu senaryo sana tanıdık geldi mi? İşte sabırsızlığın maliyeti budur.
Benzer şekilde, piyasanın her hareketini yakalamaya çalışan trader, sürekli komisyon öder, stres yaşar ve uzun vadede yorulur. Sabretmek yatırımcıyı gereksiz işlemlerden korur.
Jesse Livermore bu konuda şöyle der: “En çok para, otururken kazanılır, işlem yaparken değil.” Yani piyasada sabır, pozisyonu doğru zamanda açmak kadar, açtıktan sonra da koruyabilmektir.
“Sabır”geliştirilebilir mi?
Sabır, öğrenilebilen bir beceridir. İşlem yaparken daha sabırlı olmanızı sağlayacak aşağıdaki adımları göz önünde bulundurarak daha tutarlı sonuçlar elde edebilirsiniz. İşte sizin için birkaç ipucu:
Mutlaka bir planın olsun
Sabır, planı olan bir traderın en güçlü destekçisidir. Hangi koşullarda alıp, hangi noktada satacağını önceden belirle. Böylece piyasanın bir sel gibi seni önüne katıp sürüklemesine izin vermezsin.
Stop ve hedef seviyelerini önceden belirle
Bir işleme girerken, nereye kadar bekleyeceğini bilmek sabrı artırır. “Şu seviyeye gelmeden satmam” dediğinde duygularını kontrol etmek çok daha kolaylaşır. Çünkü plan önceden çizilmiştir.
Gürültüyü azalt
Sosyal medyada, forumlarda sürekli aklınızı çelen, fikir değişikliği yaratan içeriklere maruz kalmak sabrı tüketir. Kendi stratejine odaklan, dış sesleri filtrele. Bazen kulaklarını her şeye tıkamak en doğru stratejidir.
Uzun vadeli düşün
Kısa vadeli dalgalanmalar yerine, büyük resmi görmeye çalış. Sabır, uzun vadeli başarı için en güvenilir köprüdür.
Küçük başarılarla motivasyon sağla
Sabırlı kalmak bazen zordur. Bu nedenle küçük hedefler koyup onlara her ulaştığında kendini ödüllendir. Bu, uzun vadede sabırlı olma kasını güçlendirecektir.
Efsane traderlar “sabır” hakkında ne düşünüyor?
Sabır kavramı, birçok ünlü piyasa efsanesi tarafından defalarca dile getirilmiştir.
Jesse Livermore “Beklemek, spekülasyonun en zor ama en kârlı kısmıdır.” derken Paul Tudor Jones “Benim için piyasanın en değerli dersi: Sabretmeyi öğrenmektir.” diyerek sabrın önemini vurgular.
Bir başka efsane Ray Dalio’ya göre ise “Piyasada başarı, hızlı kazanmakla değil, doğru zamanı beklemekle ilgilidir.”
Defalarca Amerika yatırım şampiyonu olmuş Mark Minervini ise sabretmenin önemini “Eger sabır yoksa, en iyi strateji bile işe yaramaz.” sözüyle vurgular.
Bu sözler aslında farklı dönemlerde, farklı piyasa koşullarında dile getirilse de hepsi aynı noktaya çıkar:
Sabır, ister işlemde ol, ister olma doğru pozisyonu alabilmenin kalbidir.
Sabır ve disiplin arasındaki bağ
Sabır, önemli bir beceri olsa da tek başına yeterli değildir; disiplinle birleştiğinde “güç” olur. Sabırlı olmak, her fırsatı beklemek değil, yalnızca kendi stratejine uygun fırsatları beklemektir. Bu noktada disiplin devreye girer. Ray Dalio’nun “Prensipler” kitabında bahsettiği gibi: “Duygularını değil, prensiplerini takip et.”
Sonuç olarak piyasalarda işlem yaparken analiz, strateji, formasyonlar vb. elbette çok önemlidir. Ama bütün bunların işe yaraması için gerekli olan temel şey doğru zamanda sabır gösterebilmektir.
Sabırlı trader, fırsatları kovalayan değil, fırsatların ayağına gelmesini bekleyen kişidir. Bu yüzden sabır, başarılı traderların görünmeyen ama en etkili silahıdır.
Sen de işlem yaparken sabredebilmeyi stratejinin bir parçası haline getirirsen, uzun vadeli sürdürülebilir başarının kapıları sana da ardına kadar açılacaktır.
Yeter ki vazgeçme.
