Yükseliş mumu, adından da anlaşılacağı gibi fiyatın gün sonunda açılış seviyesinden daha yüksek bir seviyede kapandığını gösterir. Yani gün içinde fiyat dalgalansa bile kapanış açılıştan yüksekse, o mum yeşil renkle gösterilir. Kısaca:
- Açılış fiyatı düşük,
- Kapanış fiyatı yüksek,
- Arada geçen sürede fiyat dalgalanmış ve gün sonunda fiyat açılışın üzerine çıkmışsa yükseliş mumu oluşur.
Bu durum alıcıların yani boğaların satıcılardan yani ayılardan daha güçlü olduğunu gösterir.
Hadi şimdi bir yükseliş mumu nasıl oluşur rakamlar üzerinden giderek açıklayalım. Fiyat mumunun bize gösterdiği 4 rakamsal veri aşağıdaki gibi olsun:
- Açılış fiyatı: 10 TL
- Kapanış fiyatı: 13 TL
- Gün içindeki en yüksek fiyat: 14 TL
- Gün içindeki en düşük fiyat: 8 TL
Buna göre oluşan yükseliş mumunun hikâyesi şöyle oluşur:
Sabah piyasa açıldığında hisse fiyatı 10 TL’den işlem görmeye başlar. Gün içinde satıcıların baskısıyla fiyat 8 TL’ye kadar düşer. Bu, yatırımcıların bir süreliğine güven kaybına uğradığını ya da satış baskısının arttığını gösterir. Ama iş burada bitmez. Alıcılar devreye girer ve fiyatı yukarı taşımaya başlar. Hisse gün içinde tam 14 TL’ye kadar çıkar. Bu, alıcıların güçlü şekilde piyasaya girdiğini gösterir. Sonrasında gün kapanışına kadar kar satışlarıyla veya başka bir nedenle fiyat biraz geri çekilse de, hisse günü 13 TL’den kapatır. Açılışın 10 TL üzerinde kapandığı için bu mum yükseliş mumu olarak kayda geçer.
Şimdi de bir düşüş mumu için aynı senaryoyu çizelim.
Düşüş mumu, adından da anlaşılacağı gibi fiyatın gün sonunda açılış seviyesinden daha düşük bir seviyede kapandığını gösterir. Yani gün içinde fiyat dalgalansa bile, kapanış açılıştan düşükse mum kırmızı renkle gösterilir. Bu durum satıcıların yani ayıların alıcılardan yani boğalardan daha güçlü olduğunu ifade eder.
Aynı rakamsal değerlerle düşüş mumunun hikâyesini kurarsak senaryomuz şöyle olacaktır :
- Açılış fiyatı: 13 TL
- Gün içindeki en yüksek fiyat: 14 TL
- Gün içindeki en düşük fiyat: 8 TL
- Kapanış fiyatı: 10 TL
Sabah piyasa açıldığında hisse fiyatı 13 TL’den işlem görmeye başlar. İlk saatlerde alıcıların iştahıyla fiyat yukarı taşınır ve hisse gün içinde 14 TL’ye kadar yükselir. Bu yükseliş, piyasaya yeni alıcıların girdiğini ve kısa süreliğine boğaların kontrolü ele aldığını gösterir. Ancak bu seviye satıcılar için bir fırsat olur. Ellerindeki hisseleri kar almak için yüksek fiyattan satmaya başlayan satıcıların baskısı artar. Panikleyen küçük yatırımcılar da satışa katılınca fiyat hızla geri çekilmeye başlar. 14 TL’den başlayan bu düşüş, gün boyu devam eder ve hisse fiyatı 8 TL’ye kadar iner.
Sonrasında fiyat bir miktar yükselse de günün sonunda alıcılar fiyatı toparlamayı başaramaz. Hisse 13 TL’den açılmış olsa da, kapanış 10 TL’den gerçekleşir. Açılış fiyatının altında kapandığı için grafik kırmızı bir mum çizer. Bu mum, satıcıların alıcılara üstün geldiğini ve günün asıl kazananının ayılar olduğunu gösterir.
Aynı fiyat seviyeleri farklı kapanışlarla tamamen farklı hikâyeler yazabilir. Birinde umut ve alım iştahı (yeşil mum), diğerinde korku ve satış baskısı (kırmızı mum) vardır. Tüm bu insani duygular bir şekilde fiyata yansıyarak piyasada kendini gösterir. Bu sebeple mutlak suretle mumların dilini çözmek gerekir.
