Ekonomi dünyasında sık sık duyduğumuz bir ifade var: “FED faiz kararını açıkladı.”
Peki Amerikan Merkez Bankasının bu kararı neden manşetlerden düşmüyor? Neden yatırımcılar, ekonomistler, hatta sıradan vatandaşlar bile bu kararı merakla bekliyor?
Aslında çok basit: FED’in (Amerikan Merkez Bankası) aldığı faiz kararları, yalnızca ABD ekonomisini değil, tüm dünyayı etkiliyor. Çünkü dolar, küresel ekonominin kalbi gibi. Ve kalbin ritmini FED belirliyor desek abartmış olmayız.
Faiz kararı ne anlama geliyor?
Faizi, paranın kira bedeli gibi düşünebilirsin. Eğer faiz düşükse, parayı borç almak ucuz olur. Yani şirketler yatırım yapmak için kredi çeker, vatandaşlar ev ve araba alır, ekonomide hareketlilik artar. Ama bu durum enflasyonu da tetikleyebilir.
Tersine, faiz yükselirse para daha pahalı hale gelir. Borçlanmak zorlaşır, insanlar harcamalarını kısmaya başlar, şirketler yatırımlarını yavaşlatır. Ekonomi frene basmış gibi olur.
İşte FED, bu iki denge arasında gidip gelir. Ne çok hızlı bir ekonomi ister, ne de durgun. Temel hedef dengeyi sağlamaktır.
Neden tüm dünya bu kararı izliyor?
Çünkü dünya ekonomisinin ana rezerv para birimi dolar.
- Eğer FED faizi artırırsa, dolar güçlenir. Gelişmekte olan ülkelerden para çıkışı olur. Türkiye gibi ülkelerde döviz kuru yukarı gidebilir.
- Eğer FED faizi düşürürse, dolar zayıflar. Yatırımcılar daha riskli piyasalara yönelir. Borsalar canlanır, altın ve kripto gibi varlıklara ilgi artar.
Yani sen Türkiye’de yaşıyor olabilirsin, ama FED’in kararı cebindeki paranın alım gücünü etkiliyor.
Yatırımcı açısından ne ifade eder?
FED faiz kararı, yatırımcı için bir pusula gibidir.
- Faizler düşükse: Borsalar yükselme eğilimine girer. Şirketler büyümek için daha uygun şartlar bulur.
- Faizler yüksekse: Güvenli limanlar (dolar, tahvil) cazip hale gelir. Riskli yatırımlardan kaçış olur.
Örneğin, 2020’de pandemi döneminde FED faizi hızla düşürdü. Bunun sonucunda ABD borsaları ve kripto paralar adeta coştu. Ama 2022’de faiz artışlarına başladığında piyasalarda sert düşüşler yaşandı.
Günlük hayatı nasıl etkiler?
FED’in kararı sadece yatırımcıları değil, gündelik hayatı da etkiler. FED kararına bağlı olarak;
- Krediler ve faiz oranları değişir.
- Döviz kurları oynar.
- Altın ve gümüş fiyatları hareketlenir.
- Yatırım iştahı artar veya azalır.
FED’in faiz kararları, küresel ekonomiyi yönlendiren bir işaret fişeği gibidir. Borsadan dövize, altından kripto paralara kadar pek çok alanda etkisi dalga dalga hissedilir.
O yüzden FED kararlarını takip etmek neredeyse bir zorunluluk. Çünkü piyasalarda kalıcı olmanın yolu, büyük oyuncuların hamlelerini anlamaktan geçer. Ve bu büyük oyuncuların en başında da FED gelir.
Kısacası, FED faiz kararı sadece ABD’nin değil, senin de cüzdanının geleceğini şekillendirir.
